Hieronder een verslag van Eric over een avontuurlijke toilettenbouw op het schiereiland Uchimunai.
Beste vrienden,
Het is hier in Sri-Lanka nu zaterdag 10u45, ik wed dat jullie allemaal nog in bed liggen.
Ik hoop dat jullie het allemaal goed stellen, wens jullie een fijn weekend, en kom hier een beetje mijn ongelooflijke ervaring vertellen.
Vorige week vrijdag dus vertrokken, thuis om 04u s morgens. De vlucht naar Rome verliep vlekkeloos, en on time. In Rome was er 5 uur overstaptijd, onfortuinlijk genoeg was de vlucht naar Sri-Lanka met 3en een half uur vertraagd, lang wachten dus!!
Voor het volledige verhaal,
Zaterdag morgen plaatselijke tijd dan geland om ongeveer 8 uur, en een taxi genomen naar Negombo. Om de juiste trein te halen werd het vliegensvlug bagage achterlaten bij Christoffer, wat bagage herschikken, het hoognodige meenemend, glas water drinken, vlug enkele cadeautjes uitdelen en naar het station, om daar dan een uur te wachten op de overvolle trein naar Puttalem. Dat is al een ervaring op zich, die treinreis. (ongeveer drie uur)
In Puttalem een snack gegeten met Christoffer (die mij gelukkig vergezelde op de trein) en met Phatum (+- mijn bodyguard voor de rest van de week). Ik wist al onmiddellijk weer wat pikant is, de tranen sprongen mij ervan in de ogen, maar honger is de beste saus. Ook snel wat geld gewisseld (want mijn overschot van vorig jaar was er al door aan de taxi) en op naar de "bushalte” om daar de bus te nemen (alweer een nieuwe ervaring, niet te onderschatten) naar Kalpitia, twee uur bus, overvol, en met regelmatig doortocht van bedelaars en venters met allerlei koopwaar. Hier kreeg ik echt mijn einde van de wereld - gevoel. Gelukkig waren Christoffer en Phatum bij me.
Ik had soms het gevoel dat mensen hier nog nooit een blanke hadden gezien.
In Kalpitia aangekomen stond Jude (vader van Phatum, die ik al had ontmoet vorig jaar) ons op te wachten. Er was een administratief probleem om me op het eiland te laten overnachten, en we moesten dus eerst met een kopie van mijn pas naar de Navy. Dat heeft ongeveer twee uur geduurd, regelmatig in en uit het kantoor, nieuwe kopie, over en t weer gebel met weet ik wie, om het tenslotte toch in orde te krijgen, maar ondertussen was het donker geworden en konden we niet meer overvaren,
genoodzaakt dus overnacht in Jude's huis, samen met de boot-driver (Raje) en Phatum. De boot, die al geladen stond met eetwaar en de huisraad van Jude, moest terug leeg gemaakt worden (open bootje) en alles terug in huis gebracht. Ik was blij neer te liggen, De muggen konden mij niet wakker houden.
Zondagmorgen zijn Jude en ik vroeg opgestaan en naar de mis geweest, hebben we nog wat boodschappen gedaan, en werd de boot opnieuw geladen, met wat minder huisraad, (ze hadden bijvoorbeeld voorzien een soort kleerkast-rek mee te nemen voor mij !! dat heb ik hun verboden)
De boot vertrok, volgeladen met eten, rond 11 uur, maar aan de controle van de Navy op zee, liep het weer niet vlot. er moest weer grondig gebeld en gewalkietalkied worden alvorens we dan definitief mochten opvaren, het einde van de wereld lag voor mij!! ik had het vorig jaar al eens gezien, maar ik had het nog niet echt geproefd.
We kwamen rond 12u30 aan, paradijselijk, verlaten, vol energie om erin te vliegen.
Het was voor mij helemaal geen probleem om in een hut te slapen, voor hen echter wel, ze moesten het logement nog in gereedheid brengen. We (Phatum, Jude en Ikzelf)
moesten gaan ontdekken waar er al werd gewerkt, en waar ik ook mocht werken.
Op dit eiland staan ongeveer 150 huizen-hutten, wonen 940 mensen, geen enkel huis heeft een "toilet” en ons project bestaat er dus in om 15 toiletten te bouwen verspreid over de bebouwde oppervlakte. 5 toiletten zijn al voltooid en in werking, een was in opbouw, al de rest gepland.
We maakten kennis met de werklui, twee vriendelijke kerels, later bleken het broers te zijn, die zelfs goodmorning en how do you do konden zeggen. Ik voelde al direct dat het zou klikken, zij echter nog niet, dat zag ik wel. (ik was voor hen trouwens ook niet eender wie) (de geldbron !!)
We keerden terug naar de plaats waar we zouden logeren, en er stond waarlijk een tent van jewelste opgezet. Ik dacht nooit dat ze het een nacht zou uithouden, zo een geflapper in de wind, maar toch, ze heeft standgehouden, mits af en toe wat recht trekkingen. Het bleek een tent te zijn die Marien (onze gastheer, en zo een beetje de spilfiguur van de dorpsgemeenschap) heeft gekocht na de Tsunamie, overblijfsel van de vluchtelingenkampen. Er was meer dan plaats genoeg voor ons drie.
Ik kreeg een echt bed (Joost mag weten waar het vandaan kwam) opgesteld, Jude en Phatum moesten op de grond slapen, ik stelde meermaals een beurtrol voor om het bed te gebruiken, maar dat werd telkens categoriek geweigerd.
Jude en Marien bleken goede vrienden en er werd gekookt, ik moest wachten en kon acclimatiseren, de zon stond op haar hoogst, ik nam toevlucht tot mijn in der haast in Kalpitia gekochte zonnecrème en tot mijn pet. Een hele tijd nadien werd er gegeten, vis, pikante saus, rijst. Dat zou elke dag zo zijn, het gekocht vlees werd zondagavond opgegeten, daarna was het vis, dryfisch, krab, scampi’s en garnalen, en altijd pikant. ook wel eens een groene kokos-saus, noedels, en tweemaal 'hoppers' een soort rijstpannenkoek, taai en weinig smaak, maar al er een spiegelei opzit is het ook best te eten.
Bananen, ananas, mango, papaja en zelfs (ingevoerde) appelsienen waren meegekomen op mijn verzoek en ik heb er gretig van genoten samen met mijn gastheren, en met de dorpskinderen.
De zondagnamiddag mocht ik dan na veel aandringen toch nog een put graven voor het volgende toilet, eindelijk werken!! ze beseften pas dan dat ik daarvoor was gekomen, en niet alleen om te komen kijken.
Elk toilet bestaat uit een put (ongeveer twee kubieke meter) van wat meer dan een meter diep, waar rondom een muur wordt gemetst, en waarop een in beton gegoten deksel wordt opgelegd (ter plaatse gegoten beton) dat wordt dan met cement hermetisch gedicht. En bestaat uit een in betonsteen opgetrokken 'huisje' van ongeveer twee meter hoog, betonnen dak (ter plaatse gegoten) volledig bepleisterd (binnen en buiten) en een 'Franse' Wc-pot, met reuk-afsnijder, aangesloten op de put met pvc-buis, waterspoeling dus, je neemt water mee als je naar het toilet gaat. De put wordt nooit leeggemaakt, er is natuurlijke doorsijpeling in het zand.
Elk toilet kost 60 000 roepies (ongeveer 400 euro) materiaal en werk, transport, alles inbegrepen.
De eerste douche, aan de grote waterput, met emmer en koord, in het zand, in het schijnsel van het maanlicht, was zeer onwennig, ik had gedoucht en nog geen 3 emmers water over mijn kop gekapt. Het was ook de eerste keer. Onfortuinlijk had ik aanvaard om voor Phatum te douchen. Als ik klaar was zag ik hoe het moest,
tien emmers water over je kop kappen, goed inzepen, en tien emmers water over je kop kappen, afdrogen, klaar, en met een natte sharon (want die hou je aan als je doucht) keer je terug, door het klamme zand, om "thuisgekomen" andere kleren aan te trekken. 's anderendaags wist ik het ook, enkel de sharon was bij mij een zwembroek, voor de rest kon ik douchen gelijk nen groten!!
De maandag hebben we heel de dag gemetst (allé, ik heb mortel gemaakt, zand gezeefd, stenen aangedragen, mortel aangedragen, cement versleept, etc.) en konden we een toilet (ruwbouw) afwerken. Dat was een goed gevoel, het contact met de werklui was gemaakt, met de omliggende (rond dit toilet) families ook, met de kinderen ook.
De Witteman, eerst een attractie, werd aanvaard, had ik het gevoel. (belangrijk, de werklui worden betaald per toilet, niet per uur, dus ik heb hen geen inkomsten doen ontberen).
Dinsdag was een speciale, en voor vooral voor Jude, een problematische dag, presidentsverkiezingen. Alle volwassenen moesten gaan kiezen, dus naar het vaste land.
Zou de hele dag in beslag nemen, ik voelde dat Jude me niet alleen wou achterlaten, waar ik eigenlijk wel op stond, maar dat de administratie toch wel een probleem zou vormen om mij mee te nemen naar de verkiezing. Hij besloot dat Phatum bij mij moest blijven, Het eiland liep leeg, enkel kinderen bleven achter, het leek me op sommige momenten kinderland. Phatum en ik gingen naar de Oceaan kijken, waar s morgens toch werd gevist, vanop het strand, alvorens ook deze volwassenen naar het vaste land zouden varen om te gaan stemmen. Het vissen, hoe dit in zijn werk gaat, vanop het strand, is een verhaal op zich. Ze hebben het hier niet voor niets, was de enige gedachte die me bezighield toen we terugwandelden naar onze stek, die korter tegen de Lagoon lag. (het 'eiland' is eigenlijk een zeer smalle lange landtong, enkel per boor bereikbaar, gelegen aan de westkant van Sri-Lanka, de ene kant van de landtong de enorme lagoon, de andere kant de Indische Oceaan.
Bij valavond sijpelden de volwassenen terug binnen, Jude bleef op het vaste land overnachten om extra zaken te kopen voor de rest van de week (zonnecrème, brood, fruit, drinkwater, etc., winkels gesloten zijn op de dag van de verkiezingen)
Rond 22 u begon het berichten te regenen van verkiezingsuitslagen, boycot in drie districten, en het nieuws dat de huidige president het zou halen op de zeer beloftevolle presidentskandidaat (berichten via sms’jes, verslagenheid alom, de vissersgemeenschap geloofde in die nieuwe kandidaat zoals Amerika in hun Obama geloofden.
Woensdag begon in de sfeer van die verslagenheid. We zouden het betonnen dak en het deksel voor de put gieten voor het maandag gemetselde toilet.
Naarmate de dag en het werk vorderden, verbeterde de sfeer en ebde de verslagenheid weg.
We werkten vlugger dan voorzien en konden nog een extra dak gaan gieten voor een vroeger reeds gemetseld toilet, ik kon kennis maken met andere kinderen, andere families, een andere sfeer opsnuiven, slechts 300 meter verwijderd van de "maandag “plaats.
Woensdagmorgen bij het krieken van de dag ben ik ook de eerste keer gaan lopen, naar een stuk zo'n 2 km verderop, waar nog geen werkzaamheden zijn gestart, waar enkel nog maar materiaal is geleverd. Alweer een totaal andere sfeer (natuurlijk door eens door te lopen moeilijk te proeven) Nog meer armoede?
Donderdagmorgen ben ik dan terug gaan lopen naar die plaats, nog wat verder, toegejuicht deze keer door enthousiaste, wat bange, kinderen, en door de vissers.
Ik ben teruggelopen langs het prachtige strand, vervuild weliswaar door achtergelaten 'visafval' stukken visnet, en allerlei, maar toch feeëriek mooi!!
Met Jude en Phatum zijn we dan later op de morgen naar die plaats gewandeld, en constateerde ik dat er nood is aan een zestiende toilet voor een groepje van 7 huizen die nog extra 'afgelegen' zijn, en waar een kreupele oude vrouw woont met haar familie. Ik heb daar persoonlijk een zestiende toilet beloofd, toegezegd.
Werken was er donderdag bijna niet bij, er werd geplaasterd op de 'maandag' plaats, iets wat ik niet kan, heb wel wat mortel gemaakt, en zand gezeefd, maar veel stelde dat niet voor. 's avonds is Jude naar het vaste land vertrokken om de administratie voor te bereiden voor de groep Belgen die morgen, vrijdag, zou komen (Lieve, mijn zus, Danny, een vriendin, Mia en Erik, vrienden) Ik bracht dus de laatste avond door met Phatum, Marien en een hele rits mensen en kinderen die meer en meer aan en af liepen naar de plaats van onze stek. In zeer gebrekkig Engels van Phatum vernam ik meer en meer informatie over het reilen en zeilen van deze gemeenschap. Een glaasje bier was denk ik een goede hulp om nog beter te begrijpen hoe hier met elkaar wordt geleefd.
Vrijdagmorgen ben ik dan weer gaan lopen naar het stuk verderop. Het "einde" van deze unieke ervaring zat eraan te komen, ik kon enkel nog overal goodby's gaan roepen, koekjes uitdelen, genieten van de glimlachende gezichten, en mij voorbereiden op het einde van deze droom. Het gevoel van 'ik kom zeker nog terug' maakte zich meester van mij.
Als ik een stap terugzet, dan hebben we met dit project “eerlijke hulp" en "voor iedereen hetzelfde" echt geraakt aan het dagelijkse bestaan van al deze mensen.
Al is dit type toilet geen groot comfort in onze ogen, voor hen betekent het, voor ieder van hen, een dagelijkse verbetering van hun bestaan.
In het "maandag “toilet werd de Wc-pot vast geplaasterd op vakkundige wijze, de verbinding met de put werd gelegd, en met mijn "Belgische bezoekers" op stap door mijn "paradijs" kwam ik op het gezegende moment net hier voorbij om te kunnen helpen het betonnen deksel op de put te tillen, samen met Jude, Phatum, de werklui en een paar mannen van de omliggende huizen, mijn hart weende, mijn gezicht lachte, en ik zit nu in het internetcafé deze ervaring uitvoerig neer te schrijven om de herinnering aan iets unieks "vast te leggen", zo vast mogelijk.
Die Belgische bezoekers deelden dan gul knikkers uit aan de jongens, kleine haarspeldjes aan de meisjes, snoepjes en stylo’s aan eenieder, en de blinkende oogjes van al die kinderen en volwassenen zal ik nooit vergeten. We kregen met z'n allen krab en vis, noedels, kolossus en voor zij die wilden dryfisch-curry, maar voor mij was het moeilijk om nu nog te genieten. De tijd liep, we moesten voor donker het vaste land bereiken.
De terugtocht per boot, de eindcontrole bij de navy, die leek te weten wat ik daar had "uitgericht", het afscheid van Jude en Phatum, de autoreis naar Negombo, de aankomst in Starbeach-hotel, de details daarvan zijn niet belangrijk.
Ik had geen fototoestel bij, enkel mijn ogen. Mijn Belgische bezoekers hebben gretig gefilmd en gefotografeerd, en ik hoop met elk van jullie deze foto’s en films met jullie te kunnen bekijken, en mijn ervaring te mogen vertellen.
De huisjes waarin deze families wonen zullen beter kunnen worden beschreven bij de foto's en films. Wat mij hier het meeste trof was die ene familie, koppel met 5 kinderen (5 jongens, ik schat de oudste 10 jaar) die woonden ik een met palmblaren gebouwd huisje, ik schat 5 op 3 meter groot, in het zand, enkele potten om te koken achter het huisje gestapeld. Niets meer, niets minder. Drie vierden van de huisjes zijn uit palmblad gemaakt. Het ene mooier dan het andere. Een week is te weinig om te weten te komen waarom de ene het toch wat beter hebben dan de andere, maar ik vermoed dat zelfs hier economische waarheden bestaan.
Toiletten zijn er nu voor allemaal, ik ben daar fier op.
Ik wens jullie allemaal een fijn weekend, en hoop jullie gauw te zien om nog meer "geuren en kleuren" te vertellen.
groeten,
Eric